Sinüzit, yüz kemikleri içinde bulunan hava
boşlukları olan yüz sinüslerinin yüzeyindeki mukoza zarının iltihaplanması sonucu ortaya
çıkan bir hastalık. Başlangıçta bezelye büyüklüğünde
olan bu boşluklar yaş ilerledikçe burnun içinden yüz ve kafatası kemiklerinin
içine doğru genişliyor. Çocukluk ve genç erişkinlik çağında büyümeye ve
genişlemeye devam eden sinüslerin, burnun iç yüzünü kaplayan zarın aynısı
tarafından kaplandığını ve küçük açıklarla burun boşluğuna bağlandığını belirten
Acıbadem Adana Hastanesi Kulak Burun
Boğaz Hastalıkları Uzmanı Dr. Feyha
Kahya Aydoğan, bu bölgelerin tıkanması ile oluşan ve alerjilerle daha da
olumsuz yaşanan sinüzit ataklarına kış ve bahar aylarında dikkat edilmesi
gerektiğini söylüyor.
Sinüzit
nasıl oluşur?
Sinüsler, burun sisteminin bir
parçasıdır. Normal olarak burun ve sinüsler günde yaklaşık olarak yarım litre
mukus adı verilen salgıyı üretirler. Mukus, burun yüzeyi (mukoza) üzerinde
hareket ederek toz parçacıklarını, bakterileri ve diğer havayla taşınan
partikülleri süpürür ve yıkar. İşlevini gören mukus daha sonra geriye, boğaza doğru
süzülür ve yutulur. Birçok insan bunun farkında değildir çünkü bu olay normal
bir vücut fonksiyonudur. Bu salgının içeriğinde farklılık oluşursa o zaman
burun akıntısı ya da geniz akıntısı şeklinde hissedilmeye başlar.
Ne
zaman farkına varırsınız?
Hava kirliliği, alerji veya virüsler
tarafından irrite edilen burun mukozası normalden çok fazla mukus üretir. Bu
salgı, rahatsız eden etkeni yıkayıp ortamdan uzaklaştırmak için bol miktarda,
berrak ve su gibidir. Burun önünden ve ayrıca arkasından gelen fazla miktarda
akıntı şeklinde kendini gösterir. Bakteriler tarafından oluşturulan
enfeksiyonlarda da yapışkan ve kıvamlı mukus gözlenir, aynı zamanda cerahatten
dolayı mukusun rengi sarı veya yeşil olabilir.
Baş
bölgesinde şiddetli ağrılar ortaya çıktıysa
Tipik bir akut sinüzit vakası soğuk
algınlığı veya alerjik bir atak sonucunda fazla miktarda mukus salgılanması ile
ortaya çıkar. Zarlar o kadar çok şişebilir ki sinüslerin küçük açıklıkları
kapanır. Hava ve mukus burun ile sinüsler arasında rahat hareket edemezse mukus
sinüsler içinde birikir ve basıncın artmasına neden olur. Hangi sinüsün
etkilendiğine bağlı olarak yüzde veya alında üzerine basmakla oluşan, gözler
arasında veya gerisinde, yanaklarda ve üst dişlerde ağrı meydana gelir. Akut
sinüzit olgularında yüzdeki ve alındaki ağrı çok şiddetli olabilir. Baş
ağrısına göz ağrısı, halsizlik,
yüksek ateş, burun akıntısı, burun tıkanıklığı, ağız
kokusu ve geniz
akıntısı eşlik edebilir. Sinüs çıkışının uzun süre kapandığı durumlarda kronik
sinüzit gelişir.
Alerjik
yapısı olanlar için daha olumsuz
Sinüs kanallarının tıkanıklığına
sebep olan durumlar sinüzite zemin hazırlar. Alerjisi olan kişilerde sinüzit atakları
daha sık görülür. Alerji, soğuk algınlığı gibi mukozanın şişmesine, sinüs
kanallarının kapanmasına, mukus akımının engellenmesine ve bakteri
enfeksiyonuna neden olur. Ayrıca iyi nefes almayı ve mukus akışını engelleyecek
yapısal burun bozuklukları olanlarda da sinüzit atakları daha sık oluşur. Burun
kıkırdağı eğriliği, geniz eti ve polip gibi durumlar buna örnek olabilir. Sık
üst solunum yolu enfeksiyonu geçiren ve kalabalık ortamlarda bulunan kişilerde
de yine sinüs enfeksiyonuna sık rastlanır.
Kronik
sinüzit cerrahi müdahale gerektirebilir
Sinüzit olgularının büyük çoğunluğu
tıbbi tedaviye cevap verir ve tehlikeli değildir. Bununla birlikte sinüs
içindeki bir enfeksiyon hem göze hem de beyine yayılarak tehlikeli bir durum
yaratabilir. Neyse ki enfeksiyonun göze veya beyine yayılması çok nadirdir.
Enfeksiyonlu sinüslerden akan mukus akciğerlerde de enfeksiyona neden olabilir.
Böylece sinüzit; bronşit, kronik öksürük veya astımı azdırır ya da bunların
ortaya çıkmasına neden olur.
Bu nedenle sinüzitin tanısının
konması ve tedavinin uygun şekilde planlanması çok önemlidir. Bazı durumlarda sinüslerin röntgeni gerekli
olabilir. Tedavi olarak antibiyotik tedavisi veya cerrahi müdahale, ya da bazen
her ikisi birden uygulanabilir. Akut sinüzit çoğunlukla antibiyotik tedavisine
yanıt verirken kronik sinüzit tedavisinde genellikle cerrahi müdahale
gerekmektedir. Son yıllarda uygulanan Endoskopik Sinüs Cerrahisi bu
hastalıkların çözümünde uygulanan oldukça başarılı bir tekniktir.
Sinüzite
karşı siz neler yapabilirsiniz?
Kulak
Burun Boğaz Hastalıkları
Uzmanı Dr. Feyha Kahya Aydoğan, sık sinüzit atakları geçiren kişilere
kendilerini korumaları için şu tavsiyelerde bulunuyor:
- Alerjiniz varsa bunu kontrol edin.
- Yatağınızın baş tarafı daha
yükseltilmiş bir şekilde uyuyun. Uyumadan önce dekonjestanlar kullanılabilir
ancak içlerindeki kimyasal maddeler adrenalin gibi etki gösterebileceğinden
yüksek tansiyonu olanlarda riskli olabilir. Aynı zamanda bunlar uykusuzluğa
neden olan uyarıcıdırlar. Kullanmadan önce doktorunuza başvurun
- Burnunuzu tahriş eden
kirleticilerden, özellikle sigara dumanından uzak tutun
- Dengeli beslenin, düzenli egzersiz
yapın
- Enfeksiyonu olduğunu bildiğiniz
insanlarla temasınızı sınırlamaya çalışın, bu olmuyorsa el yıkamak, ortak havlu
ve önlük kullanmamak gibi önlemler alın
- Sizi muayene eden ve şikayetlerinizi
bilen doktorunuzun verdiği ilaçları kullanın.